Μπορεί να είναι άγνωστο στο ευρύ κοινό, αλλά η Κύπρος θεωρείται από τις παλαιότερες οινοπαραγωγικές χώρες στον κόσμο.
Αν γυρίσουμε μερικές χιλιάδες χρόνια πίσω θα ανακαλύψουμε ότι το κυπριακό κρασί- στο οποίο ο Ευριπίδης είχε δώσει την ονομασία «Κυπριακό Νάμα»- ένα λευκό γλυκό κρασί που σήμερα το γνωρίζουμε ως Κουμανταρία, το χρησιμοποιούσαν στις τελετές που ήταν αφιερωμένες στη θεά Αφροδίτη.
Μετά από μια μεγάλη περίοδο όπου το κυπριακό κρασί ήταν απαγορευμένο από τους τούρκους κατακτητές, επανεμφανίστηκε όταν η Τουρκία πούλησε την Κύπρο στην Αγγλία. Την περίοδο που ακολούθησε και μέχρι πριν από τριάντα χρόνια, δημιουργήθηκαν τέσσερα μεγάλα οινοποιεία τα οποία είχαν το σύνολο της παραγωγής κρασιού στο νησί.
Ωστόσο η Κύπρος δεν ήταν ανταγωνιστική με τις οινοπαραγωγικές χώρες της Μεσογείου, αφού η παραγωγή είχε στρατηγική στόχευση την Σοβιετική Ένωση με κρασί χαμηλής ποιότητας.
Μετά την πτώση της Σοβιετικής ‘Ενωσης, η Κύπρος έχασε όλη την εξαγωγική της αγορά, με αποτέλεσμα να μείνει με αδιάθετες τεράστιες ποσότητες σταφυλιού χαμηλής ποιότητας και μια βιομηχανία εκτός αγορών, αφού ήταν σχεδιασμένη να παράγει κρασί σε τεράστιες ποσότητες για τη Σοβιετική Ένωση.
Αυτό ήταν το εκλυτικό αίτιο που ώθησε την κυβέρνηση εκείνης της περιόδου, αλλά και τις μετέπειτα, να επανασχεδιάσουν την πολιτική κρασιού και να δώσουν κίνητρα για τη δημιουργία μικρών ονοποιείων. Έτσι έγινε η αρχή της εισαγωγής ποικιλιών που θα παρήγαν ποιοτικό και άρα ανταγωνιστικό κρασί.
Σήμερα η Κύπρος με οργάνωση και μέθοδο έχει πάνω από 60 οινοποιεία, αλλά και εγχώριες ποικιλίες που δίνουν ένα ποιοτικό και άκρως ενδιαφέρον τελικό προϊόν.
Κυρίως τοπικών ποικιλιών, πέραν των διεθνών, που ξεφεύγουν από την παντοδυναμία της κυριαρχίας του παραδοσιακού Μαύρου και του Ξυνιστερίου που μέχρι πριν από το 1980 κάλυπταν πάνω από το 90% της παραγωγής κρασιού.
Τα τελευταία χρόνια έγινε μια μικρή «επανάσταση» στην οινοποιητική πολιτική και σ’ αυτό βοήθησε η σταδιακή επέκταση περιοχών της Κύπρου στην καλλιέργεια ποικιλιών όπως Cabernet, Shiraz, Merlot Noir, Chardonnay, Riesling, Sauvignon, Semillon κλπ.
Ιδιαίτερο, όμως, ενδιαφέρον έχουν οι σχετικά άγνωστες ποικιλίες της Κύπρου που τηρουμένων των αναλογιών προσφέρουν πλούσια και απολαυστικά κρασιά.
Το Ξυνιστέρι, για παράδειγμα, η σημαντικότερη και επικρατούσα γηγενής λευκή ποικιλία της Κύπρου, δίνει εξαιρετικά ανοιχτόχρωμα λευκά κρασιά, με πολύ κομψό φρουτώδες άρωμα και ευχάριστη γεύση, χαμηλά επίπεδα αλκοόλης και οξύτητας, ειδικά όταν καλλιεργείται στις περιοχές όπως Λαόνα του Ακάμα, Αμπελίτης, Βουνί Παναγιάς, Πιτσιλιάς, και σε ορισμένες περιοχές των αμπελοοινικών περιφερειών λόγω των μικρό-κλιματικών συνθηκών.
Μια άλλη ποικιλία είναι το ερυθρό Μαραθεύτικο που δίνει αξιόλογα κρασιά με μεγάλες δυνατότητες παλαίωσης.
Τα κρασία αυτής της ποικιλίας έχουν φρουτώδες άρωμα κερασιού και βατόμουρου, κάτι παρόμοιο με το γνωστό Merlot.
Εξαιρετική ποικιλία, επίσης ερυθρών σταφυλιών, είναι το Όφθαλμο που το συναντάμε κυρίως στην περιοχή της Επαρχίας Πάφου και σε ορισμένες κοινότητες της περιοχής Πιτσιλιάς. Αυτό το κρασί είναι κατάλληλο για παλαίωση, ενώ έχει διακριτικό και σχετικά έντονο άρωμα και πολύ χαμηλή οξύτητα.
Το Γιαννούδι είναι μια ποικιλία που άρχισε να καλλιεργείται και πάλι από το 2014, έχει έντονο πορφυρό χρώμα, γήινα αρώματα, με ελαφρύ βύσσινο και κεράσι και συναντάται κυρίως στο Βουνί Παναγιάς και την Πιτσιλιά.
Η ποικιλία Πρωμάρα καλλιεργείται στην Πάφο και κυρίως στο Βουνί Παναγιάς. Τα κρασιά αυτής της ντόπιας ποικιλίας εμφανίζουν φρεσκάδα, και λεμονάτο, βοτανικό χαρακτήρα, ενώ είναι στρογγυλευμένα με τροπικά αρώματα όπως μάνγκο, πεπόνι, μπανάνα και αχλάδι.
Τέλος υπάρχει το Σπούρτικο, μια λευκή ποικιλία με αμπελώνες στην Πάφο και στην περιοχή της Πιτσιλιάς. Πρόκειται για «καλοκαιρινό» δροσερό λευκό, το οποίο παρουσιάζει όμορφα λεμονάτα αρώματα και εκρηκτική οξύτητα, που το κάνει ένα ιδιαίτερα ευχάριστο και ξεδιψαστικό καλοκαιρινό κρασί.
Και μαζί με αυτές τις ποικιλίες, το παζλ συμπληρώνεται από όλες σχεδόν τις πανταχού παρούσες διεθνείς ποικιλίες σταφυλιού (λευκές και κόκκινες) που κι αυτές δεν έχει ερευνηθεί σε βάθος τι μπορούν να δώσουν στην Κύπρο.
